▌nsan Korsanl²≡²

Michael Keathon'un 4 kopyas²n²n τ²kar²ld²≡² "D÷rdⁿmⁿze bir e■" filmi gerτek mi olacak?

Genetik bilimi daha ■imdiden bizi ■a■²rtacak sonuτlar ⁿretebilmeyi ba■ard². Haber τ²kt²≡²ndan beri herkes kopyalanan koyundan bahsediyor. Politikac²lar, bilim adamlar², sanatτ²lar, k÷■e yazarlar² g÷rⁿ■ bildiriyorlar. Ayl²k bir dergide yaz²lar, bir ay ÷nceden yaz²ld²≡² iτin Nisan ay²nda siz bunlar² okurken konu belki kamuoyumuzda gⁿncelli≡ini yitirebilir. Ancak bulu■ bence τok ÷nemli. Konu de≡i■ik ki■iler taraf²ndan ba■ka ■ekillerde ele al²nd². Ben en τok Kⁿr■at Ba■ar'²n hicvini be≡endim. E≡itim sistemimizin zaten y²llard²r birbirinin kopyas² insanlar ⁿretti≡ini s÷yleyerek ta■² gedi≡ine koydu. Ben de kendi g÷rⁿ■lerimi sizlerle payla■mak istiyorum.

Ortaya yan²tlanmas² gereken bir τok soru τ²k²yor. Bunlara bak²p aman vazgeτelim demek do≡ru de≡il. Dinamiti tⁿnel aτarken de sava■²rken de kullanmak mⁿmkⁿn. Genetik bulu■lar da hem iyi amaτlarla hem de k÷tⁿ amaτlarla kullan²labilir. A■a≡²da bahsetti≡im olmas² muhtemel olaylar, ya da yan²t bulmam²z gereken sorular belki τok uzun bir sⁿre gⁿndeme gelmeyecek. Ben er ya da geτ insanl²≡²n bunlarla yⁿzle■ece≡ine inan²yorum:

* Kopyas² al²nan insana ⁿretilen kopya ba■²na lisans ÷denecek mi?
* ▄retilen canl² (ille insan olmayabilir) melez olabilir, yani yeni bir tⁿr yarat²labilir. Bu tⁿrⁿn patenti al²nabilecek mi, al²nabilmeli mi?
* Kopyalar²n k÷tⁿ kullan²m² nas²l ÷nlenecek. Bir liderin kopyas² asl²n²n yerine geτerse bu nas²l anla■²lacak? Ya da kopya asl²nda iyi bir liderin τizgisini sⁿrdⁿrmek amac²yla oraya konmu■sa (asl² ÷lebilir vb) denenmi■ liderimizi hiτ b²rakmayal²m m²? (Mesela Tⁿrkiye'de bizi y²llard²r ayn² ki■iler y÷netiyor, bunu yⁿz y²llarca sⁿrdⁿrmek ister miyiz?)
* Bu teknoloji ile yⁿksek verimli ucuz i■τiler ⁿretilebilecek mi? ▌nsanlar²n i■sizli≡i ile nas²l ba■edilecek?
* Genetik olarak tamamen ayn² ÷zelliklerde ⁿretilmi■ kopyalar²n insanlarla ayn² gereksinimlere sahip olaca≡² dⁿ■ⁿnⁿlⁿrse, g²da enerji vb kaynaklar yetecek mi?
* Geli■tirilen melez tⁿrler k÷tⁿ kullan²l²rsa, ÷rne≡in asker ⁿretilirse ne olacak. Kopya askerler, kopya dⁿ■manlarla m² sava■acak? Mⁿkemmel askerler, ÷rne≡in suda soluyabilen sualt² komandolar², kanatl² taarruz birlikleri ⁿretilirse bunlar²n kontrolⁿ nas²l yap²lacak. Yoksa tⁿm bilim kurgucular²n ortak kabusu olan robotlarla insanlar²n sava■mas² tehlikesine s²ra gelmeden insan kendi kopyalar²yla m² sava■acak? Belki de insanlar, robotlarla kopyalar² kap²■t²r²r.
* Bir insan²n bire bir kopyas² insan m², kopya m²?
* Hayvan haklar² gibi, kopya haklar² da olacak m²?
* K÷leli≡in yeni bir tⁿrⁿ mⁿ geliyor?
* Dubl÷rlⁿk mesle≡i bitecek mi?
* Arnold Schwarzeneger (bu adam bu soyad ile nas²l me■hur oldu yav) bir filminde tⁿpte d÷llenmi■ bir yumurtay² kendi kar²n bo■lu≡una yerle■tirip hamile kalm²■t². Yumurtas² kullan²lan kad²n da kendi hamilelik hakk²ndan mahrum b²rak²ld²≡² iτin τok rahats²z olmu■, ■iddetli tepki g÷stermi■ti (menapoza girmeden ÷nce sevdi≡i erke≡e rastlayamazsa τocuksuz kalmamak iτin yumurtas²n² dondurmu■, Arnold'un rasgele seτti≡i yumurta onunki τ²km²■t²). Kopya ⁿretme y÷ntemi sperme gerek duymuyor. Herhalde bu da erkekleri oldukτa sarsacak. D÷lleme rolⁿ kalmayan erkekler bunal²ma girecek mi?
* Amazonlar bir kez daha -hem de bu kez tⁿmⁿyle erkeksiz olarak- tarih sahnesine τ²kacaklar m²?
* ▌nsanlar²n birebir kopyalar² da insanlar²n fizyolojik ÷zelliklerine sahip olabilece≡ine g÷re, kopyalar da -biz genetik mⁿdahale yapmazsak- seks yapabilecekler ve do≡al yollarla τocuk sahibi olabilecekler. Yani kopyalar²n do≡al insan τocuklar² ve aile hayat² olabilecek. Buna kar■²l²k, rahim d²■² (laboratuvar ortam²nda) gebeli≡in tamamlanmas² mⁿmkⁿn oldu≡unda hiτ hamilelik ya■amadan τocuk sahibi olmak ya da kopya elde etmek mⁿmkⁿn olacak. Yani kopya ebeveyni olan do≡al τocuklar ve do≡al ebeveyni olan kopya τocuklar olacak. Peki τocuk psikologlar², evlilik dan²■manlar², sosyal uzmanlar yeni sorunlar iτin haz²rl²k yap²yorlar m²?
* Belki de kopyalara mⁿdahale ederiz ve ortaya seks yapamayan bir insan tⁿrⁿ τ²kar, g÷revi s²rf τal²■mak olan. Kar²nca gibi τal²■an bir insan ²rk². Kar²nca gibi olmayanlar ne yapacak?
* Hiτ hamile kalmadan τocuk sahibi olabilmek, kad²nlara τal²■ma hayat²nda yeni ufuklar aτacak. Uzun sⁿre i■ten ayr² kalmak yⁿzⁿnden kariyer tehlikeye at²lmayacak. Ama hem erkekler hem de kad²nlar, τal²■maktan ba■ka bir ■ey dⁿ■ⁿnmeyen kopyalar ile rekabet edebilecekler mi? Gⁿnⁿn birinde kopya patronlar iτin τal²■acak m²y²z acaba?

Hep korkutucu ■eyler s÷yledim. Biraz da iyi ■eyler s÷yleyeyim:
* Beyindeki bilgileri de kopyalamay² ba■ard²≡²m²zda ÷lⁿmsⁿzlⁿ≡ⁿ yakalam²■ olaca≡²z, sa≡lam bir bedene sahipken yeterince kopya yap²p dondurabiliriz. Beynimizdeki bilgileri de sⁿrekli ar■ive alabiliriz. Bedenlerimizden biri ya■lan²nca ya da hasar g÷rⁿnce bilgiler dondurucudaki genτ bedene aktar²l²p, kusurlu beden imha edilir. Mesela AIDS mi olundu? Bilgileri aktar, hasta bedeni yok et. Hiτ bir hastal²ktan korkmaya gerek yok.
* T²p fakⁿltelerinde kadavra s²k²nt²s² sona erecek. Hatta gⁿnⁿn birinde bⁿyⁿme sⁿrecini h²zland²r²rsak, yani otuz ya■²ndaki bir bedeni s²f²rdan ⁿτ saatte elde edersek, ÷≡renciler kendi bedenlerini bile inceleyebilir. Anatomi dersinde cebe parmak, kulak koyma ■akalar² bitiyor. Art²k arkada■²n²z²n τantas²na kendi kellenizi koyabilirsiniz (doktor arkada■lar²n²za sorun valla yap²yorlarm²■).
* ╟iftle■tirilemeyen panda, koala haberlerini hat²rl²yor musunuz, tⁿrlerin yokolmas² art²k gerekmiyor, tam tersine, ressam²n paletindeki renkleri kar²■t²r²p yeni renkler elde etmesi gibi art²k biz de yeni tⁿrler ⁿretebilece≡iz.
* Genetik hastal²k ve kusurlar ortadan kalkacak. Ya da en az²ndan kopyalama s²ras²nda yokederek mⁿkemmel kopyalar yapabiliriz. Kendi τocu≡unuzun d÷llenme a■amas²nda olaya el koyarak, cenini bir τe■it genetik filtreden geτirip, kelimenin tam anlam² ile nurtopu gibi olmas²n² sa≡lamak mⁿmkⁿn olacak.
* Estetik cerrahi bran■²na gerek kalmayacak. ╟ⁿnkⁿ herkes gⁿzel bir bedene sahip olabilir. Gⁿnⁿn birinde elbise al²r gibi beden sat²n alaca≡²z. Kalite kalite bedenler olacak. ▌yi marka bedenlerin ba≡²■²kl²k sistemi gⁿτlendirilmi■ oldu≡undan o bedenleri alanlar daha az hastalanacaklar. Ya da Uzak Do≡u'dan gelen ucuz bedenleri kullan²p her sene de≡i■tirece≡iz!
* Kopya ⁿretmek bu kadar kolay olunca, cans²z vitrin mankenleri yerine, canl² mankenler kullan²labilir.
* San²yorum seks endⁿstrisi bu i■ten oldukτa karl² τ²kacak. Sekt÷r idealinizdeki erke≡in/kad²n²n asl²n² de≡ilse bile kopyas² ile gerτekle■tirebilece≡iniz fantezileri ticari meta haline getirecek. Bu sekt÷rde as²l τal²■anlar ise i■siz kalma tehlikesi ya■ayacaklar. Ya da kim bilir belki kopya fanteziler ucuz, orijinal (do≡al) fanteziler pahal² olacak.
* Gⁿnⁿn birinde bu teknoloji iyice aya≡a dⁿ■ⁿnce, belki lise ÷≡rencileri iτin biyoloji deneyi olarak lise mⁿfredat program²na girecek. Liselerde fen bilgisi derslerinde ev ÷devi olarak yeni canl²lar ⁿretilecek. Herkes kendi evcil yarat²≡²n² kendi yaparak, ÷zgⁿn bir evcil yarat²≡a sahip olabilecek. Dalg²nl²k sonucu ya da yaramazl²k olsun diye y²rt²c² ve tehlikeli yarat²klar ⁿreten genτler okul disiplin kuruluna verilecekler.
* ▐÷yle bir dⁿ■ⁿnⁿnce akl²ma bunlar geliyor. Bir τok ki■iye bunlar hiτ mⁿmkⁿn g÷rⁿnmⁿyor, hatta baz²lar² "do≡ru mu diye ara■t²r²yoruz" tⁿrⁿnden demeτler veriyorlar. Bunu, insan²n ilahi bir gⁿce ula■t²≡² yolunda yorumlayanlar ya da kopyalama s²f²rdan yaratmak de≡il diye kar■² τ²kanlar var. Bana g÷re genetik bilim son derece somut ve bu dⁿnyaya ait. Biz nas²l tav²r al²rsak alal²m, geli■ecek. Bilim ilerliyor, birilerin kendisine inan²p inanmad²≡² ile de ilgilenmiyor. Varl²≡²ndan ku■kulanmak ya da sonuτlar²ndan kaτmak yerine yararlar²n² kullanmaya, k÷tⁿ kullan²m²ndan do≡acak sorunlarla da yⁿzle■meye haz²r olmal²y²z. Sa≡l²cakla kal²n.

Not: Her pazartesi Aτ²k Radyo'day²m (94.9MHz, saat 18:40, Bilgisayar Dⁿnyas² program²)